طرح مدل های معادله ساختاري در لیزرل

رویکرد مدل سازی معادله ساختاری شامل طرح مدل های اندازه گیری برای تعریف متغیرهای پنهان و سپس برقراری روابط یا معادلات ساختاری در میان متغیرهای پنهان است.

در این نوشتار سعی شده است اطلاعاتی در باره چگونگی طرح مدل های معادله ساختاری که از مهمترین بخش های تحلیل می باشد، گردآوری شود. در ابتدا تعریفی از  متغیرهای مشاهده شده و پنهان ارائه می شود و سپس به معرفی مدل های اندازه گیری و معادله ساختاری، فرض های لازم برای هر مدل در LISREL و همچنین زیر مدل های تعریف شده بر این اساس می پردازیم:

متغیرهای مشاهده شده و پنهان

دو نوع اصلی از متغیرها در مدل سازی معادلات ساختاری شامل متغیرهای مشاهده شده (معرف) و متغیرهای پنهان (سازه) وجود دارند. متغیرهای پنهان مستقیما قابل مشاهده یا اندازه گیری نیستند بلکه به طور غیرمستقیم مورد مشادهده و اندازه گیری قرار می گیرند. براین اساس این متغیرها سازه هایی استنباط شده برمبنای متغیرهای مشاهده شده ای هستند که برای اندازه گیری گزینش شده اند.

متغیرهای مشاهده شده یا معرف متغیرهایی هستند که مستقیما مورد مشاهده و اندازه گیری قرار می گیرند. از سوی دیگر متغیرهای مشاهده شده یا پنهان می توانند به صورت مستقل یاوابسته تعریف شوند. متغیرهای مستقلی که با فرض عدم وجود خطا اندازه گیری می شوند متغیرهای برونزا یا جریان دهنده و متغیرهای وابسته یا میانجی متغیرهای درونزا یا جریان گیرنده نامیده می شوند.

بر این اساس مدل معادله ساختاری شامل دو مؤلفه است :

مدل اندازه گیری که در آن متغیرهای پنهان پیشنهاد و از طریق تحلیل عاملی تأییدی (CFA) آزمون می شوند و مدل ساختاری که در آن متغیرهای مشاهده شده ای که نشانگر متغیرهای پنهان هستند از راه های منطقی با هم مرتبط می شوند.

مدل اندازه گیری

پژوهشگر مدل اندازه گیری را تدوین می کند تا رابطه بین متغیرهای پنهان و آشکار را تعیین نماید. مدل اندازه گیری مشخص می کند که متغیرهای مکنون (برونزا و درونزا) یا سازه های فرضی چگونه با متغیرهای مشاهده شده در ارتباط هستند و یا ازطریق آن ها سنجیده می شوند. یک مدل اندازه گیری باید به شکلی  تدوین یابد که بتواند به سؤالات زیر پاسخ دهد :

  • متغیرهای آشکار تا چه حد اندازه گیرنده متغیر پنهان مفروض هستند؟
  • کدام متغیرهای آشکار بهترین سنجه ها از یک متغیر پنهان خاص هستند؟
  • اندازه گیری های متغیرهای آشکار با چه میزان خطا همراه است؟

روابط بین متغیرهای آشکار و پنهان بوسیله بارهای عاملی نشان داده می شود. بارهای عاملی تعیین می کند که یک متغیر آشکار تا چه حد در سنجش متغیر پنهان توانایی دارد. بارهای عاملی به عنوان ضرایب اعتبار نیز شناخته می شوند زیرا ضرب بار عاملی در نمره متغیر آشکار نشان می دهد که نمره متغیر آشکار تاچه حد معتبر است.

خطای اندازه گیری متغیر مشاهده شده به عنوان سهمی از نمره متغیر آشکار تعریف می شود که اندازه گیرنده مقدار دیگری جز متغیر پنهان مفروض است.

خطای اندازه گیری می تواند ناشی از این موارد باشد :

الف) متغیر آشکاری که متغیر پنهان دیگری را اندازه گیری می کند.

ب) عدم وجود قابلیت اعتماد.

ج) وجود یک عامل در مرتبه بالاتر.

مدل ساختاری

پژوهشگر مدل معادله ساختاری را تدوین می کند تا روابط مشخص میان متغیرهای پنهان را نشان دهد. به بیان دیگر مدل معادله ساختاری در نظر گرفته شده می تواند برای تعیین این که تا چه حد روابط از پیش فرض شده بوسیله داده های واریانس و کواریانس نمونه ای حمایت می شوند، تدوین و آزمون شود.

روابط بین متغیرها به کمک معادلات ساختاری نشان داده می شوند. در این معادلات ضرایب ساختاری برای نشان دادن شدت (معناداری آماری) و جهت (مثبت یا منفی) رابطه تعریف می شوند. علاوه براین هر معادله ساختاری شامل جمله مزاحم یا همان خطای اندازه گیری است. خطای اندازه گیری سهمی از متغیر وابسته پنهان را نشان می دهد که به وسیله متغیر مستقل پنهان در معادله تبیین یا پیش بینی نشده است.

فرض های آماری مدل LISREL

به طور خلاصه فرض های آماری مدل LISREL به صورت زیر است :

  • متغیرها در سطح فاصله ای اندازه گیری می شوند.
  • متغیرها در وضعیت خطی و جمع پذیر عمل می کنند. این فرض از طریق تعیین اثر یک متغیر برونزا بر یک متغیر درونزا بررسی می شود.
  • بین متغیرهای برونزا وجود همخطی چندگانه کم است. همخطی چندگانه به همبستگی های درونی متغیرهای برونزا اطلاق می شو. بالا بودن میزان همخطی موجب عدم دقت و بی ثباتی در برآورد ضرایب رگرسیون می شود.
  • جمله های خطا به صورت نرمال توزیع می شوند.
  • یکسانی پراکندگی برقرار است. این فرض به معادل بودن واریانس های متغیردرونزا در سطوح مختلف متغیر برونزا اطلاق می شود.

زیر  مدل های LISREL

مدل معادلات ساختاری

 

منابع :

1- مقدمه ای بر مدل سازی معادله ساختاری ، نوشته رندال. ای. شوماخر و ریچارد.جی.لومکس/ ترجمه شده توسط دکتر وحید قاسمی/ انتشارات جامعه شناسان.

2- مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل / نوشته دکتر حیدرعلی هومن/ انتشارات سمت .

 

 

5/5 - (4 امتیاز)
با استفاده از بخش نظرات در انتهای صفحات سایت، می توانید سوالات و نظرات خود را پیرامون آن مطلب درج نمایید یا اینکه نظرات سایر دانش پژوهان را بخوانید. برای جستجو میان کامنتها از Ctrl + f استفاده نمایید. ضمنا از طریق ایمیل از پاسخ ما به سوال خود مطلع خواهید شد. دوستانی که اطلاعات فنی دارند، لطفا به سوالات پاسخ دیگران دهند (لینک درج نشود).

حدیثه دهقان

به عنوان یکی از با سابقه ترین اعضای فنی مجموعه «اطمینان شرق»، تلاش می کنم کار خود در زمینه پیگیری و انجام سفارشات تحلیل با نرم افزارهای معادلات ساختاری را به خوبی انجام دهم. شماره من در پیام رسان های ایتا، سروش، ... (برای سفارش کار یا هر گونه سوال): 09198180991

نوشته های مشابه

‫2 دیدگاه ها

  1. سلام ببخشین چرا در صفحه لیزرل سوالات روهم می افتند طوری که اصلا قابل مشاهده نیست بارهای عاملی 12 یک پرسشنامه هست و 60 تا یک پرسشنامه

    1. سلام. چون تعداد سوالات زیاد هست.
      صفحه نرم افزار جا ندارد

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

0
    0
    سبد خرید شما
    سبد خرید شما خالی استرفتن به فروشگاه