برخی ویدئوهای آموزشی «اطمینان شرق»

برخی ویدئوهای این وب سایت را {در قالب لیست پخش ویدئو} می توانید همین جا ببینید:                  

روش معادلات ساختاري چیست؟

هنگامی که محقق بخواهد مدل خاصی را از لحاظ روابط بین متغیرهای تحت بررسی بیازماید، از روش معادلات ساختاری استفاده می کند. برای این منظور لازم است که ماتریس کواریانس متغیرهای اندازه گیری شده تحلیل شود. از جمله تحقیقاتی که در آنها ماتریس همبستگی یا کواریانس تحلیل می شود، تحلیل عاملی و مدل سازی معادلات ساختاری است. امروزه مدل سازی معادلات ساختاری به عنوان یکی از روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات در علوم اجتماعی، روانشناسی و همچنین علوم مدیریتی بسیار متداول و محبوب شده است. روشی که در آن از مجموعه ای از روشهای آماری استفاده شده و به پژوهشگر این امکان را می دهد که فرضیات و یا مدل نظری خود را با داده های واقعی تجزیه و تحلیل نماید.

تعریف مدل سازی معادلات ساختاری

مدل سازي معادلات ساختاري عبارتست از ارائه و بررسي مدل مفهومي با توجه به متغيرهاي تحقيق. اگر بخواهیم دقیق تر صحبت کنیم باید گفت؛ یکی از قوی ترین و مناسب ترین روشهای تجزیه و تحلیل در تحقیقات علوم رفتاری و علوم اجتماعی تجزیه و تحلیل چند متغیره است. تجزیه و تحلیل ساختارهای کواریانس یا مدل سازی علی یا مدل معادلات ساختاری یکی از اصلی ترین روش های تجزیه و تحلیل ساختارهای داده های پیچیده و چند متغیره است که ویژگی اصلی آنها، تجزیه و تحلیل همزمان چندین متغیر مستقل و وابسته است. این روش مجموعه ای از روشهای آماری برای مدل سازی روابط بین متغیرهای مستقل و وابسته (مدل ساختاری) و متغیرهای پنهان و مشاهده پذیر (مدل اندازه گیری) می باشد که از روش های تجزیه و تحلیل عاملی، رگرسیون و یا تجزیه و تحلیل مسیر تشکیل شده است. این روش امکان برقراری چندین رابطه را به صورت همزمان به محقق می دهد که از این رو به آن مدل رگرسیون چندگانه گفته می شود.

مدل سازی معادلات ساختاری موارد زیر را دنبال می کند:

1. مدل سازی روابط بین متغیرهای مستقل (برون زا) و وابسته (درون زا)
2. مدل سازی متغیرهای پنهان (مکنون)
3. مدل سازی خطاهای اندازه گیری متغیرهای مشاهده پذیر
4. آزمون فرضیات استنباط شده از ادبیات مورد بررسی به کمک داده های عینی (تجزیه و تحلیل مسیر)

قابل ذکر است روش پیش فرض نرم افزار لیزرل در مدل یابی معادلات ساختاری، روش بیشینه احتمال (Maximum Likelihood) می باشد.

تاريخچه مدل یابی معادلات ساختاری

هر چند مدل يابي معادلات ساختاري فقط در 30  یا 40 سال اخير شکل برجسته اي براي تحليل داده ها يافته است، اما مفهوم آن براي نخستين بار نزديک به 80 سال پيش زيست شناس معروف سووال رايت در دانشگاه شيکاگو معرفي کرد. او نشان داد که روابط خطي بين متغيرهاي مشاهده شده را مي توان به شکل نمودار مسير و ضرايب مسير همراه آن نمايش داد. رايت توانست از طريق ترسيم رديابي علي و مسيرهاي همراه آن در نمودار، رابطه ساختاري خطي بين متغيرها را بر پايه قواعد بسيار ساده به دست آورد. رايت اين روش را در ابتدا براي محاسبه همبستگي مورد انتظار بين ويژگي هاي مشاهده شده اشخاص مورد نظر درباره فرضيه وراثت ماندل و بعد از آن براي انواع کلي تر روابط ميان اشخاص مورد استفاده قرار داد. شکل جديد تحليل خطي ساختاري علاوه بر نمايش نمودار مسير شامل فرمول بندي جبري مدل نيز هست. اين دو شکل معادل يکديگرند و اجراي تحليل در برنامه LISREL  به کاربر امکان مي دهد بر پايه هر کدام از اين دو نوع نمايش، مدل مورد نظر را در رايانه انتخاب کند. رويکرد تحليل مسير موقعي عالي است که تعداد متغيرهاي درگير با رابطه مورد نظر در حد متوسط باشد، اما وقتي تعداد متغيرها زياد باشد اين نمودار پيچيده و پر زحمت مي شود. در اين صورت، نوشتن روابط به صورت نمادي راحت تر خواهد بود. دستور العمل SIMPLIS  در نرم افزار LISREL  معرف مثال هايي براي هر دو نوع نمايش است و انطباق و مشابهت بين مسيرها و معادلات ساختاري را روشن مي سازد. بررسي روش هاي رياضي و آماري مورد نياز براي مطالعه روايي سازه ها و اندازه گيري نفوذ آنها، به توسعه روشي به نام تحليل عاملي منجر شد. شکل جديد آن تا حد بسيار زيادي مديون کارهاي ترومن کلي و ال.ال.ترستون است که تحليل تک عاملي اسپيرمن را به تحليل کاملا عمومي چند عاملي تبديل کردند. کارل جارزکاگ نير اخيرا تحليل عاملي تاييدي را به شکل اکتشافي آن افزوده است. اين دو شکل براي مقاصد مختلفي به کار مي رود. تحليل عاملي اکتشافي يک روش رسمي اکتشاف است و فرد را قادر مي سازد که روابط بين متغيرهايي را که هرگز در داده هاي اصلي يا حتي در همبستگي هاي بين متغيرها آشکار نيست مشاهده کند.