نرم افزار لیزرل و انجام مدلسازی معادلات ساختاری با آن

1- مدل معادلات ساختاری چیست؟

مدل يابي معادلات ساختاري (Structural equation modeling: SEM) يک تکنيک تحليل چند متغيري بسيار کلي و نيرومند از خانواده رگرسيون چند متغيري و به بيان دقيق‌تر بسط “مدل خطي کلي” (General linear model) یا GLM است. SEM به پژوهشگر امکان مي‌دهد مجموعه اي از معادلات رگرسيون را به صورت هم زمان مورد آزمون قرار دهد.

مدل يابي معادله ساختاري يک رويکرد جامع براي آزمون فرضيه‌هايي درباره روابط متغيرهاي مشاهده شده و مکنون است که گاه تحليل ساختاري کوواريانس، مدل يابي علّي و گاه نيز ليزرل (Lisrel) ناميده شده است اما اصطلاح غالب در اين روزها، مدل يابي معادله ساختاري يا به گونه خلاصه SEM است. (هومن 1384،11)

از نظر آذر (1381) نيز يکي از قوي‌ترين و مناسب‌ترين روش‌هاي تجزيه و تحليل در تحقيقات علوم رفتاري و اجتماعي، تجزيه و تحليل چند متغيره است زيرا اين گونه موضوعات چند متغيره بوده و نمي توان آنها را با شيوه دو متغيري (که هر بار يک متغير مستقل با يک متغير وابسته در نظر گرفته مي‌شود) حل نمود.

«تجزيه و تحليل ساختارهاي کوواريانس» يا همان «مدل يابي معادلات ساختاري»، يکي از اصلي‌ترين روش‌هاي تجزيه و تحليل ساختار داده‌هاي پيچيده و يکي از روش‌هاي نو براي بررسي روابط علت و معلولي است و به معني تجزيه و تحليل متغيرهاي مختلفي است که در يک ساختار مبتني بر تئوري، تاثيرات همزمان متغيرها را به هم نشان مي‌دهد. از طريق اين روش مي‌توان قابل قبول بودن مدل‌هاي نظري را در جامعه‌هاي خاص با استفاده از داده‌هاي همبستگي، غير آزمايشي و آزمايشي آزمود.

2- انديشه اساسي و زيربنايی مدل يابي ساختاري

يکي از مفاهيم اساسي که در آمار کاربردي در سطح متوسط وجود دارد اثر انتقالهاي جمع پذير و ضرب پذير در فهرستي از اعداد است. يعني اگر هر يک از اعداد يک فهرست در مقدار ثابت K ضرب شود ميانگين اعداد در همان K ضرب مي‌شود و به اين ترتيب، انحراف معيار استاندارد در مقدار قدر مطلق  K  ضرب خواهد شد.

نکته اين است که اگر مجموعه اي از اعداد X با مجموعه ديگري از اعداد Y از طريق معادله Y=4X   مرتبط باشند در اين صورت واريانس Y بايد 16 برابر واريانس X باشد و بنابراين از طريق مقايسه واريانس‌هاي X و Y مي‌توانيد به گونه غير مستقيم اين فرضيه را که Y و X از طريق معادله Y=4X با هم مرتبط هستند را بيازماييد.

اين انديشه از طريق تعدادي معادلات خطي از راه‌هاي مختلف به چندين متغير مرتبط با هم تعميم داده مي‌شود. هرچند قواعد آن پيچيده‌تر و محاسبات دشوارتر مي‌شود، اما پيام کلي ثابت مي‌ماند. يعني با بررسي واريانسها و کوواريانسهاي متغيرها مي‌توانيد اين فرضيه را که “متغيرها از طريق مجموعه اي از روابط خطي با هم مرتبط اند” را بيازماييد.

توسعه مدل‌هاي علّي و همگرايي روش‌هاي اقتصادسنجي، روان سنجي و غیره

توسعه مدل‌هاي علّي متغيرهاي مکنون معرف همگرايي سنتهاي پژوهشي نسبتا مستقل در روان سنجي، اقتصادسنجي، زيست شناسي و بسياري از روشهاي قبلا آشناست که آنها را به شکل چهارچوبي وسيع در مي‌آورد. مفاهيم متغيرهاي مکنون (Latent variables)  در مقابل متغيرهاي مشاهده شده (Observed variables)  و خطا در متغيرها، تاريخي طولاني دارد.

در اقتصادسنجي آثار جهت دار هم زمان چند متغير بر متغيرهاي ديگر، تحت برچسب مدلهاي معادله همزمان بسيار مورد مطالعه قرار گرفته است. در روان سنجي به عنوان تحليل عاملي و تئوري اعتبار توسعه يافته و شالوده اساسي بسياري از پژوهش‌هاي اندازه گيري در روانسنجي مي‌باشد. در زيست شناسي، يک سنت مشابه همواره با مدلهاي معادلات همزمان (گاه با متغيرهاي مکنون) در زمينه نمايش و طرح برآورده در تحليل مسير سر و کار دارد.

3- موارد کاربرد روش ليزرل

روش ليزرل ضمن آنکه ضرايب مجهول مجموعه معادلات ساختاري خطي را برآورد مي‌کند براي برازش مدلهايي که شامل متغيرهاي مکنون، خطاهاي اندازه گيري در هر يک از متغيرهاي وابسته و مستقل، عليت دو سويه، هم زماني و وابستگي متقابل مي‌باشد طرح ريزي گرديده است.

اما اين روش را مي‌توان به عنوان موارد خاصي براي روشهاي تحليل عاملي تاييدي، تحليل رگرسيون چند متغيري، تحليل مسير، مدلهاي اقتصادي خاص داده‌هاي وابسته به زمان، مدلهاي برگشت پذير و برگشت ناپذير براي داده‌هاي مقطعي/ طولي، مدلهاي ساختاري کوواريانس و تحليل چند نمونه اي (مانند آزمون فرضيه‌هاي برابري ماتريس کوواريانس هاي، برابري ماتريس همبستگي ها، برابري معادلات و ساختارهاي عاملي و غيره) نيز به کار برد.

4- نرم افزار ليزرل چیست؟

ليزرل يک محصول نرم افزاري است که به منظور برآورد و آزمون مدلهاي معادلات ساختاري طراحي و از سوي “شرکت بين المللي نرم افزار علمي”

Scientific software international  (www.ssicentral.com)

به بازار عرضه شده است. اين نرم افزار با استفاده از همبستگي و کوواريانس اندازه گيري شده، مي‌تواند مقادير بارهاي عاملي، واريانسها و خطاهاي متغيرهاي مکنون را برآورد يا استنباط کند و از آن مي‌توان براي اجراي تحليل عاملي اکتشافي، تحليل عاملي مرتبه دوم، تحليل عاملي تاييدي و همچنين تحليل مسير (مدل يابي علت و معلولي با متغيرهاي مکنون) استفاده کرد.

تحلیل ساختاری کوواریانس که به آن روابط خطی ساختاری نیز می گویند، یکی از تکنیک های تحلیل مدل معادلات ساختاری است. جالب است بدانید که نام LISREL از عبارت

Linear Structural Relations 

که به معنای روابط خطی ساختاری است، بدست آمده است.

5- تحليل عاملي اکتشافي (efa) و تحليل عاملي تاييدي (cfa)

تحليل عاملي مي‌تواند دو صورت اکتشافي و تاييدي داشته باشد. اينکه کدام يک از اين دو روش بايد در تحليل عاملي به کار رود مبتني بر هدف تحليل داده هاست.

تحليل عاملی اکتشافي

در تحليل عاملی اکتشافي(Exploratory factor analysis) پژوهشگر به دنبال بررسي داده‌هاي تجربي به منظور کشف و شناسايي شاخص‌ها و نيز روابط بين آنهاست و اين کار را بدون تحميل هر گونه مدل معيني انجام مي‌دهد. به بيان ديگر تحليل عاملی اکتشافي علاوه بر آنکه ارزش تجسسي يا پيشنهادي دارد مي‌تواند ساختارساز، مدل ساز يا فرضيه ساز باشد.

تحليل اکتشافي وقتي به کار مي‌رود که پژوهشگر شواهد کافي قبلي و پيش تجربي براي تشکيل فرضيه درباره تعداد عامل‌هاي زيربنايي داده‌ها نداشته و به واقع مايل باشد درباره تعيين تعداد يا ماهيت عامل‌هايي که همپراشي بين متغيرها را توجيه مي‌کنند داده‌ها را بکاود. بنابر اين تحليل عاملی اکتشافي بيشتر به عنوان يک روش تدوين و توليد تئوري و نه يک روش آزمون تئوري در نظر گرفته مي‌شود.

تحليل عاملي اکتشافي روشي است که اغلب براي کشف و اندازه گيري منابع مکنون پراش و همپراش در اندازه گيري‌هاي مشاهده شده به کار مي‌رود. پژوهشگران به اين واقعيت پي برده اند که تحليل عاملي اکتشافي مي‌تواند در مراحل اوليه تجربه يا پرورش تستها کاملا مفيد باشد. توانشهاي ذهني نخستين ترستون، ساختار هوش گيلفورد نمونه‌هاي خوبي براي اين مطلب مي‌باشد. اما هر چه دانش بيشتري درباره طبيعت اندازه گيري‌هاي رواني و اجتماعي به دست آيد ممکن است کمتر به عنوان يک ابزار مفيد به کار رود و حتي ممکن است بازدارنده نيز باشد.

از سوي ديگر بيشتر مطالعات ممکن است تا حدي هم اکتشافي و هم تاييدي باشند زيرا شامل متغير معلوم و تعدادي متغير مجهول‌اند. متغيرهاي معلوم را بايد با دقت زيادي انتخاب کرد تا حتي الامکان درباره متغيرهاي نامعلومي که استخراج مي‌شود اطلاعات بيشتري فراهم‌ايد. مطلوب آن است که فرضيه اي که از طريق روش‌هاي تحليل اکتشافي تدوين مي‌شود از طريق قرار گرفتن در معرض روش‌هاي آماري دقيق‌تر تاييد يا رد شود. تحليل عاملی اکتشافي نيازمند نمونه‌هايي با حجم بسيار زياد مي‌باشد.

تحليل عاملي تاييدي

در تحليل عاملي تاييدي (Confirmatory factor analysis) ، پژوهشگر به دنبال تهيه مدلي است که فرض مي‌شود داده‌هاي تجربي را بر پايه چند پارامتر نسبتا اندک، توصيف تبيين يا توجيه مي‌کند. اين مدل مبتني بر اطلاعات پيش تجربي درباره ساختار داده هاست که مي‌تواند به شکل:

1) يک تئوري يا فرضيه

2) يک طرح طبقه بندي کننده معين براي گويه‌ها يا پاره تستها در انطباق با ويژگي‌هاي عيني شکل و محتوا

3)شرايط معلوم تجربي

و يا    4) دانش حاصل از مطالعات قبلي درباره داده‌هاي وسيع باشد.

تمايز مهم روش‌هاي تحليل اکتشافي و تاييدي در اين است که روش اکتشافي با صرفه‌ترين روش تبيين واريانس مشترک زيربنايي يک ماتريس همبستگي را مشخص مي‌کند. در حالي که روش‌هاي تاييدي (آزمون فرضيه) تعيين مي‌کنند که داده‌ها با يک ساختار عاملي معين (که در فرضيه آمده) هماهنگ اند يا نه.

ضمنا خاطر نشان می شود برای دریافت ویدئوی آموزشی تحلیل عاملی تاییدی در نرم افزار لیزرل می توانید به این صفحه مراجعه نمایید:

آموزش تصویری تحلیل عاملی تاییدی

6- آزمون‌هاي برازندگي مدل کلي

با آنکه انواع گوناگون آزمون‌ها که به گونه کلي شاخص‌هاي برازندگي(Fitting indexes) ناميده مي‌شوند پيوسته در حال مقايسه، توسعه و تکامل مي‌باشند اما هنوز درباره حتي يک آزمون بهينه نيز توافق همگاني وجود ندارد. نتيجه آن است که مقاله‌هاي مختلف، شاخص‌هاي مختلفي را ارائه کرده اند و حتي نگارش‌هاي مشهور برنامه‌هاي SEM مانند نرم افزارهاي lisrel, Amos, EQS نيز تعداد زيادي از شاخص‌هاي برازندگي به دست مي‌دهند.(هومن1384 ،235)

اين شاخص‌ها به شيوه‌هاي مختلفي طبقه بندي شده اند که يکي از عمده‌ترين آنها طبقه بندي به صورت مطلق، نسبي و تعديل يافته مي‌باشد. برخي از اين شاخص ها عبارتند از:

1-6- شاخص‌هاي  GFI و  AGFI

شاخص GFI – Goodness of fit index  مقدار نسبي واريانس‌ها و کوواريانس‌ها را به گونه مشترک از طريق مدل ارزيابي مي‌کند. دامنه تغييرات GFI بين صفر و يک مي‌باشد. مقدار GFI بايد برابر يا بزرگتر از  0.09  باشد.

شاخص برازندگي ديگر Adjusted Goodness of Fit Index – AGFI    يا همان مقدار تعديل يافته شاخص GFI براي درجه آزادي مي‌باشد. اين مشخصه معادل با کاربرد ميانگين مجذورات به جاي مجموع مجذورات در صورت و مخرج (1- GFI) است. مقدار اين شاخص نيز بين صفر و يک مي‌باشد. شاخص‌هاي GFI  و  AGFI  را که جارزکاگ و سوربوم (1989) پيشنهاد کرده اند بستگي به حجم نمونه ندارد.

2-6- شاخص RMSEA

اين شاخص , ريشه ميانگين مجذورات تقريب مي‌باشد.

شاخص Root Mean Square Error of Approximation – RMSEA براي مدل‌هاي خوب برابر 0.05 يا کمتر است. مدلهايي که RMSEA  آنها 0.1 باشد برازش ضعيفي دارند.

3-6- مجذور کاي

آزمون مجذور كاي (خي دو) اين فرضيه را مدل مورد نظر هماهنگ با الگوي همپراشي بين متغيرهاي مشاهده شده است را مي‌آزمايد، کميت خي دو بسيار به حجم نمونه وابسته مي‌باشد و نمونه بزرگ کميت خي دو را بيش از آنچه که بتوان آن را به غلط بودن مدل نسبت داد, افزايش مي‌دهد. (هومن.1384. 422).

4-6- شاخص  NFI و CFI

شاخصNFI (که شاخص بنتلر-بونت هم ناميده مي‌شود) براي مقادير بالاي 0.09  قابل قبول و نشانه برازندگي مدل است. شاخص CFI  بزرگتر از 0.09  قابل قبول و نشانه برازندگي مدل است. اين شاخص از طريق مقايسه يک مدل به اصطلاح مستقل که در آن بين متغيرها هيچ رابطه اي نيست با مدل پيشنهادي مورد نظر، مقدار بهبود را نيز مي‌آزمايد. شاخص CFI  از لحاظ معنا مانند NFI  است با اين تفاوت که براي حجم گروه نمونه جريمه مي‌دهد.

شاخص‌هاي ديگري نيز در خروجي نرم افزار ليزرل ديده مي‌شوند که برخي مثل AIC,  CAIC  ECVA  براي تعيين برازنده‌ترين مدل از ميان چند مدل مورد توجه قرار مي‌گيرند.

براي مثال مدلي که داراي کوچکترين AIC ,CAIC ,ECVA باشد برازنده‌تر است.(هومن1384 ،244-235) برخي از شاخص‌ها نيز به شدت وابسته به حجم نمونه اند و در حجم نمونه‌هاي بالا مي‌توانند معنا داشته باشند.

5/5 - (6 امتیاز)
با استفاده از بخش نظرات در انتهای صفحات سایت، می توانید سوالات و نظرات خود را پیرامون آن مطلب درج نمایید یا اینکه نظرات سایر دانش پژوهان را بخوانید. برای جستجو میان کامنتها از Ctrl + f استفاده نمایید. ضمنا از طریق ایمیل از پاسخ ما به سوال خود مطلع خواهید شد. دوستانی که اطلاعات فنی دارند، لطفا به سوالات پاسخ دیگران دهند (لینک درج نشود).

حدیثه دهقان

به عنوان یکی از با سابقه ترین اعضای فنی مجموعه «اطمینان شرق»، تلاش می کنم کار خود در زمینه پیگیری و انجام سفارشات تحلیل با نرم افزارهای معادلات ساختاری را به خوبی انجام دهم. شماره من در پیام رسان های ایتا، سروش، ... (برای سفارش کار یا هر گونه سوال): 09198180991

نوشته های مشابه

‫85 دیدگاه ها

  1. باسلام
    می خاستم بدونم نرم افزارهای لیزرل واموس در تحلیل معادلات ساختاری تاچه می زان تفاوت دارند ؟فصل چهارم پایاننامه رو با اموس انجام دادم ولی استادراهنمام گفته لیزرل برای رشته ای مدیریت مناسبتره .این منطق برای انتخاب نرمافزار تحلیلی درسته ؟

    1. سلام. فرق چندانی باهم ندارند و نتایج در حد خیلی کم (چند صدم درصد) ممکنه باهم تفاوت داشته باشه. و حتی ایموس شاخص های برازش بیشتری داره. شکل گرافیکی لیزرل زیباتر هست و در مدیریت کاربرد بیشتری داره. ولی از آنجا که نوع نرم افزار رو باید استاد راهنما تعیین و تایید کنن باید تابع نظر ایشون باشید.

  2. با سلام
    در صورت امکان میشه راهنمایی بفرمایید Error زیر در هنگام اجرا کردن مدل در نرم‌افزار لیزرل به چه معناست؟
    The solution was found non-admissible after 50 iterations. The following solution is preliminary and is provided only for the purpose of tracing the source of the problem. Setting AD> 50 or AD=OFF may solve the problem

    1. سلام؛ مدل بزرگ یا تعداد سوالات پرسشنامه زیاد هست و با حجم نمونه تناسب نداره.
      یا باید مدل رو کوچکتر (روابط کمتر) و یا تعداد متغیرهای آشکار رو کاهش داد و یا حجم نمونه رو افزایش داد.
      کاهش متغیرهای آشکار و روابط برای رفع این خطا بهتر جواب میده.

  3. با سلام مجدد،
    نه امکان جمع‌آوری داده‌های بیشتر را دارم نه امکان کوچکتر کردن مدل!
    آیا راه‌حلی وجود دارد که مدل را در نرم‌افزار لیزرل اجرا کنم یا باید از نرم‌افزارهای دیگری استفاده کرد؟ در صورت استفاده از نرم‌افزار جدید پیشنهاد شما چیست؟
    پیشاپیش از زمانی که مصروف می‌دارید کمال تشکر را دارم.

    1. سلام؛ نرم افزار اسمارت پی ال اس را امتحان کنید. این نرم افزار آسان گیر تر است

  4. سلام وقت بخیر و ممنون از سایت خوبتون
    من به مشکل خوردم در نرم افزار لیزرل
    برنامه در انتها بهم خروجی نمی ده
    می شه راهنماییم کنید

    1. سلام. ممنون.
      احتمالا یا مدل بزرگی دارید. یا تعداد سوالات پرسشنامه زیاد هست و یا داده ها مناسب نیستند. برای مشکل اول و دوم راه حل کوچک کردن مدل و کم کردن سوالات پرسشنامه هست. و راه حل داده های نامناسب جمع آوری مجدد داده یا اصلاح داده می باشد.

  5. سلام من جامعه آماریم 750 تا هست که با کوکران به 254 حجم نمونه م شده
    سوالات پرسشنامه م 37تا و بیشترین تعداد سوالات متغیرم 9 تاست
    الان از کدوم نرم افزار میتونم استفاده کنم؟
    مشاورم گفته معادلات ساختاری هست و باید از لیزرل یا pls استفاده کنی

    1. سلام. اگر معادلات ساختاری دارید بهتر هست از لیزرل استفاده کنید. چون حجم نمونه بیشتر از ۲۰۰ نفر هست و تعداد سوالات پرسشنامه شما خیلی زیاد نیست.
      اگر لیزرل جواب مطلوب نداد و مشکل قابل رفع نبود آن زمان می توانید از نرم‌افزار اسمارت پی ال اس استفاده کنید.

  6. با سلام من با نرم افزار لیزرل کار میکنم و وقتی نمودار ها را ترسیم میکنم run lisrel را میزنم همش هشدار میده variable…..isn’t defined. من جاهای هر کدوم را هم عوض میکنم هر دفعه برای یکی از متغیرها این هشدار را میده.میشه خواهشا راهنماییم کنین.

    1. سلام.ابتدا دقت بفرمایید که نرم افزار دقیق نصب شده باشد.
      شاید نام مشترک وجود دارد. یا متغیر ها به خوبی نام دهی نشده اند. مخصوصا متغیرهای پنهان. حتما فایلی که از آن داده فراخوانی میشود با نام لاتین باشد.

      1. خیلی ممنون به همین شیوه برطرف شد.🙏🙏ببخشید که دوباره سوالی میپرسم اگر هنگام گرفتن گزارش p-value صفر به دست اید این مشکلی محسوب می شود؟

        1. نه، مشکلی پیش نمی آید.
          شما در تحلیل، خروجی نرم افزار رو گزارش دهید

  7. سلام ایا در لیزرل میشه روایی همگرا و واگرا و یایایی ترکیبی رو دراورد؟

    1. سلام. نرم افزار لیزرل این خروجی ها را مستقیم و کامل ارائه نمی دهد. می توان به صورت دستی و با استفاده از فرمول ها این موارد را به دست آورد.
      نرم افزار اسمارت پی ال اس برای روایی واگرا و همگرا و سازه مناسب هست و باید از آن استفاده کنید.

  8. خیلی ممنون، فقط من مقاله رو فرستادم نشریه اصلاحیه خورده، بنظرتون اینارو دستی حساب کنم یا کلا نرم افزارو تغییر بدم؟

    1. خواهش. بستگی به نشریه داره که آیا از شما دستی قبول می کند یا اینکه فقط خروجی نرم افزار را ملاک عمل قرار می دهد.

  9. سلام وقت بخیر
    اگه متعیر هدف ما دارای چند سطح باشه آیا میشه رابطه متغیرهای مستقل رو بر یک سطح از متغیر هدف رو فهمید؟یعنی متغیرهای تاثیرگذار بر یک سطح از متغیر هدف رو میخوام ببینم چقدر تاثیر دارند.

    1. سلام. متوجه منظور و علت سوال تان نشدم. بهرحال در معادلات ساختاری بررسی تاثیر بر تمام سطوح متغیر هدف انجام می شود نه فقط یک سطح آن.
      می توانید از آزمون تی مستقل و یا مقایسه میانگین ها استفاده نمایید در نرم افزار spss.

  10. سلام من برای پایان نامم پرسشنامه تهییه کردم و خاستم برای ازمون فرضیه ها از روش معادلات ساختاری و تحلیل عامل تاییدی استفاده کنم میشه بگی فرقشون چیه و دقیقا روش تحلیل عامل تاییدی چیه و مراحلش چیه

    1. سلام.
      روش تحلیل تاییدی زمانی استفاده می شود که پرسشنامه اندازه تاثیر رو سنجیده باشد و متغیر مستقل و وابسته جداگانه اندازه گیری نشده باشد.
      روش معادلات ساختاری زمانی استفاده می شود که متغیر مستقل و وابسته جداگانه اندازه گیری شده باشند.
      روش گشتاور متمایز یکی از روش های معادلات ساختاری هست. و برای کارهای پرسشنامه ای مناسب نیست.
      شما می تونید برای پیدا کردن جواب این سوال به کتاب های آموزش نرم‌افزار ایموس مراجعه نمایید

  11. سلام وقت خوش
    حدود 180 پرسشنامه 62 سوالی دارم که شامل 3 پرسشنامه استاندارد سنجش متغیر مستقل ، وابسته و میانجی است .
    با توجه به تعداد زیاد سوالات بهترین نرم افزار برای مدلسازی علّی چیست؟ لیزرل یا SMART PLS ؟ ؟
    با تشکر از شما

    1. سلام. برای تعداد پرسشنامه کمتر از 200 نمی توان از نرم افزار لیزرل استفاده کرد. بنابراین باید از اسمارت پی ال اس استفاده کنید.

      1. سلام و وقت بخیر ، برای تعداد 172 پرسشنامه آیا نمی توان از لیزرل استفاده کرد با مجموع 43 پرسش ؟ ممنون می شم راهنمایی کنین

  12. سلام پرسشنامه های من ۲۳۵تاست با جامعه نامحدود از نرم افزار اس پی اس استفاده کردم ولی استادم میگن از لیزرل باید استفاده کرد ایا با این تعداد پرسشنامه میشه ا معادلات ساختاری استفاده کرد؟.

  13. سلام، موضوع پژوهش من “شناسایی و اولویت بندی عوامل توانمندساز منابع انسانی” هست. 20 تا عامل رو شناسایی کردم بعد با روش دلفی فازی و از دید 15 نفر خبره، غربالگری کردم تا شاید تعدادی از عوامل حذف بشن ولی همه عوامل تایید شدن و هیچ عاملی حذف نشد. در مرحله بعد میخوام عوامل رو با روش ahp رتبه بندی کنم. چون تعداد عوامل زیاد بودن، واسه همین به فکر تعیین ی مدل افتادم. با استفاده از همون پرسشنامه دلفی و با کمک تحلیل عاملی اکتشافی، 20 تا عامل رو بررسی کردم. تحلیل عاملی اکتشافی 20 تا عامل رو در 3 تا خوشه دسته بندی کرد که جوابش هم منطقی بود. رو همین حساب اسم خوشه یک رو عوامل سازمانی، اسم خوشه دوم رو عوامل محیطی و اسم خوشه 3 رو عوامل فردی گذاشتم.
    سؤالی که واسم پیش اومده اینه که آیا نیاز هست و یا اصلا امکانش هست که با استفاده از ی روش (مثلا معادلات ساختاری) مدل م رو تأیید کنم یا نه؟
    (از طرفی خب تعداد نمونه من هم که همون متخصصان هستن، 15 نفر هست که با روش هدفمند انتخاب شدن و تعدادشون محدوده)

    1. سلام. اگر از روش ای اچ پی بخواین لازم نیست که معادلات ساختاری بررسی بشه.
      چون طراحی پرسشنامه هاشون با هم فرق می کنه.
      غیر از این که دو نوع پرسشنامه طراحی کنید.
      در ضمن شما معادلات ساختاری ندارید و اگر پرسشنامه هم با طیف لیکرت طراحی کردید باید از تحلیل عاملی تاییدی مرتبه دوم استفاده کنید.

  14. سلام با تشکر از سایت خوبتون
    من در حال انجام پایان نامه در زمینه ارائه الگوی منابع انسانی هستم. خواستم ببینم روش تجزیه و تحلیل من به شیوه زیر درست می باشد؟؟:
    « در راستای شناسایی ابعاد و شاخص های مؤثر بر اساس روش تحليل دلفی، کار می شود. سپس جهت تعيين و تحليل روابط درونی معيارها از فرآیند تحليل شبکه یا همان ANP استفاده می گردد و در نهایت برای تعيين روابط ميان شاخص ها و معيارها از نرم افزار LISREL جهت انجام روش معادلات ساختاری SEM، تبيين روابط و ایجاد یک مدل بهره گرفته می شود.»
    ممنون می شم راهنمایی کنید؟

    1. سلام. خواهش.
      بايد اطلاعات شما را از قبيل پروپوزال و اهداف و پرسشنامه داشته باشيم تا بتوانيم به شما کمک کنيم. در واتس آپ با ما ارتباط بگیرید و سفارش تحلیل یا درخواست مشاوره بدهید.

  15. با سلام
    چگونه می توان درلیزرل یک مدل معادلات ساختاری تعریف کرد که در آن بتوان از یک متغیر آشکار به یک متغیر پنهان فلش وصل کرد؟ یعنی اثر یک متغیر آشکار مانند سن را روی یک متغیر پنهان بخواهیم بررسی کنیم چگونه باید متغیر ها را تعریف کنیم که بتوان فلش را وصل کرد.

    1. سلام نرم افزار ليزرل براي اين نوع رابطه ها مناسب نيست. مي توانيد از نرم افزار اسمارت پي ال اس استفاده کنيد.

  16. سلام در نرم افزار لیزرل چه جوری معنادار بودن مسیر غیر مستقیم رو بدونم؟ نیاز به خطای استاندارد مسیرهای اصلی هست اما این خطاها در مدل نیومدن؟ چیکار میشه کرد؟

    1. سلام. خطاها در خروجي گزارش مي شوند. و معني داري مسير غير مستقيم را مي توان با آزمون سوبل به دست آورد.

  17. سلام. اشکال ندارد. اين نرم افزار براي حجم نمونه بالاي 200 مناسب است. ولي ممکن است مدل برازش مناسبي نداشته باشد چون تعداد سوالات پرسشنامه زياد است.

  18. سلام من برای پایانامم (210پرسشنامه 150 سوالی)هم باید امار توصیفی(میانگین و ..) و هم معادلات ساختاری رو بدست بیارم.ایا نرم افزارلیزرل میتونه همرو برام بدست بیاره؟ یا باید بخش آمار توصیفیشو با spss و بخش معادلات ساختاریو با نرم افزار لیزرل جداگانه بدست بیارم؟

    1. سلام. بخش آمار توصیفی را باید با اس پی اس اس و بخش معادلات ساختاری را با لیزرل انجام دهید.

  19. باسلام
    200 پرسشنامه 38 سوالی دارم وقتی در نرم افزار لیزرل برای یکی از متغبرعای مکنون تحلیل مسیر انجام میدهم یا خطای همگرا نبودن میدهد یا درصورت ران شدن بقیه متغیرهای مکنونی که وارد کرده ام حذف می کند. مشکل کارم کجاست؟

    1. سلام. این سوال خیلی کلی است و نیاز به جزئیات بیشتری است. در واتس اپ با همکارمان ارتباط بگیرید.

  20. سلام متغیر مستقل من 2زیر مقیاس اصلی دارد و با توجه به نقطه برش در پرسشنامه میشه 2 سبک دیگه از داخلش محاسبه کرد اما به خاطر اینکه 2 سبکی که با نقطه برش به دست می آیند کمی نیستند و سوالی در پرسشنامه به آنها تعلق نمی گیرد در روش معادلات ساختاری چطور میشه متغیرههای غیرکمی رو نیز در مدل برآورد کرد

    1. سلام. باید حتما بتوان متغیرها را کمی نمود، وگرنه نمی توان آنها را داخل مدل وارد کرد.

  21. سلام. وقت بخیر. در حال انجام رساله ای هستم که در بخشی از اون از روش دلفی فازی استفاده میشه. میخوام برای پرسش نامه این مرحله (با 62 گویه و 79 پاسخ دهنده) تحلیل عاملی تائیدی انجام بدم. کل این پرسش نامه در مورد مدلسازی یک پدیده است و نمیخواد ارتباط علی متغیرهایی رو بررسی کنه. پیش از این از لیرزل استفاده کردم و نرم افزار نمیتونست داده ها رو بخونه یا در زمان اجرای تحلیل خطاهایی رو اعلام میکرد. با این شرایط میتونم از نرم افزار اسمارت پی ال اس استفاده کنم؟ یا این نرم افزار صرفاً برای مدلهای رگرسیونی، و نه تحلیل عاملی تائیدی مرتبه اول یا دوم شاخصها و مؤلفه های یک پدیده، قابل استفاده است؟
    پیشاپیش بابت پاسخگوییتون ممنونم

    1. سلام. با نرم افزار و روش پی ال اس تحلیل تاییدی مرتبه دوم رو میشه گرفت که همون قابل قبول هست. چون روش بررسی روایی در پی ال اس متفاوته و نیازی به تحلیل تاییدی مرتبه اول نیست

      1. سلام. از پاسخگویی ارزشمند شما بسیار سپاسگزارم.
        الحمدلله کارم انجام شد.
        با آرزوی بهترینها برای شما و خانواده محترمتان

  22. با سلام. آیا از این نرم افزار می توان برای مدلسازی ریاضی نیز استفاده کرد. محدودیت های این نرم افزار چیست

    1. سلام. فکر نکنم. فرق مدلسازی ریاضی با مدلسازی آماری این است که در آمار ما هیچ وقت از قطعیت صحبت نمی کنیم و همه جا از بیشترین احتمال رخداد می گوییم. مسائل اجتماعی اینطوری است و هیچ وقت نمیشه گفت صد درصد این گونه خواهد شد.
      اما در ریاضیات برعکس همیشه دو دو تا میشه چهار تا. در حالی که در آمار مثلا میگیم به احتمال 95 درصد دو دو تا میشه چهار تا!

  23. باسلام وعرض ادب
    چرا در تحیل های آماری لیزرل همیشه اولین سئوال مشاهده گر در مدل حذف ومقدار T برای آن مشخص نمی شود.
    سپاس

    1. سلام. اولین سوال به عنوان سوال پایه در نظر گرفته میشه تا بتونه متغیر پنهان رو پیش بینی کنه.

  24. باسلام وعرض ادب
    چرا در تحلیل ها با لیزرل مقادیر برای P معمولاً صفر می باشد و عددی مشخص نزدیک به 0/05 نیست.
    با تشکر

    1. سلام. زیرا در مدل شما روابط با شدت بالایی معنی دار است و مرزی نیست. مقادیر p صفر نیست، بلکه یک عدد خیلی کوچک است و دقیقا برابر صفر نیست.

  25. با سلام و وقت بخیر
    اگر در جلسه دفاع داور سوال کرد که چرا از نرم افزار لیزرل استفاده کرده ایم و ایموس یا غیره را استفاده نکرده ایم بهترین پاسخ از نظر شما چیست؟
    حجم نمونه:250 نفر و تعداد سوالات سه پرسشنامه باهم 108

    1. سلام. چون حجم نمونه بیشتر از ۲۰۰ می باشد مجوز استفاده از لیزرل را دارید. بین خروجی لیزرل و ایموس تفاوتی وجود ندارد.

  26. با سلام.
    چرا پس از تحلیل Path Diagram و کلیک روی Run Lisrel همه مقادیر 0.0 درج می‌شود؟
    تشکر

    1. سلام. یا مدل مشکل دارد یا داده ها. باید اصلاحات مدل را انجام دهید.

  27. با سلام و تبریک سال نو ارزوی سلامتی برای شما و مجموعه خوبتون
    ارائه مدل برای تبیین ارتباط بین سه متغیراصلی دارم هر کدام از متغیر ها ممکن است چندین مولفه داشته باشند( هنوز این مولفه ها معین نشده اند) در مدل مفهومی یک متغیر رابطه مستقیم با متغیر سوم و متغیر دوم دارد و متغیر دوم بعنوان نقش میانجی بین متغیر اول و دوم نیز ممکن است نقش بازی کند . ( مدل باید توسط SEM ارئه گردد خواهشمند است راهنمایی فرمایید حداکثر , مولفه های هر متغیر اصلی , تعداد سوالات تحقیق برای تعیین مولفه های هر متغیر اصلی , بایستی چه قدر باشند تا در زمان استفاده از نرم افزار لیزرل به مشکل بر نخورم کل جامعه آماری حدودا بالای 5000 نفر ممکن است باشد. ( هر نوع راهنمایی دیگه که نیاز می بینید با عرض پوزش ارئه نمایید )

    1. سلام، برای شما سالی سرشار از موفقیت آرزو دارم.
      برای استفاده از نرم افزار لیزرل حداقل حجم نمونه ۲۰۰ می باشد.
      و فرعی ترین مولفه یا متغیر باید حداقل ۳ سوال در پرسشنامه داشته باشد.
      همچنین تعداد سوالات و مولفه ها نباید خیلی زیاد باشد.

  28. با سلام-
    یه پرسشنامه دارم دارای 18 سوال و در قالب سه شاخص می خوام با لیزرل بررسی کنم -حالا در قسمت متغیرهای مکنون همان سه شاخص و وارد میکنم و متغیر مشاهدهای سوالات رو ولی در نهایت خرروجی ناقص و نمودار مناسبی بهم نمیده بنظر شما روند کار اشتباه نیست؟

    1. سلام.
      احتمالا نرم افزار درست نصب نشده. یا داده ها مشکل دارند.
      می توانید به سایت زیر مراجعه نمایید و بسته آموزش ویدئویی تحلیل تاییدی مرتبه اول و دوم و نرم افزار لیزرل و طریقه ی نصب آن را را تهیه کنید.
      http://www.lisrel.ir

  29. با سلام
    تعریف متغیرهای دو ارزشی با پاسخ مثل (بله یا خیر)؛ (درست یا غلط) در لیزرل و اسمارت پی ال اس چگونه است؟
    دو تا از متغیرهایم چند گزینه ای است و دو تاش دو ارزشی
    ممنون

    1. سلام. فرقی نمی کنه ورود شون داخل نرم افزار. ولی بهتره که متغیرهایی که داخل مدل میان در طیف ها یا پاسخ ها باهم فرق نداشته باشند. اینطوری بهتر مدل برازش خواهد یافت.

  30. سلام وقت بخیر
    تعداد نمونه 471 می باشد و سوالات پرسشنامه من به صورت 0و1 نمره گذاری شده اند. برای انجام معادلات ساختاری بهتر است از چه برنامه ای استفاده کنم

    1. سلام. بهتره از لیزرل استفاده بشه, اگر جواب مطلوب نگرفتید از ایموس. ولی در کل طیف دوتایی برای معادلات ساختاری کمتر استفاده میشه.

  31. با سلام و تشکر از شما. سوالی داشتم: با استفاده از لیزرل، مدد دارای متغیر میانجی را میشه اندازه گیری کرد؟ و نرم افزار آموس بهتره یا لیزرل؟

    1. سلام. بله میشه متغیر میانجی رو با لیزرل یا ایموس برآورد کرد. اینکه کدام نرم افزار بهتره بستگی به شرایط مدل و داده ها داره. اگر حجم نمونه بالا هست و مدل خیلی شلوغ نیست می تونید از لیزرل استفاده کنید.

  32. با سلام
    ممنون میشم راهنمایی بفرمایید …در نرم افزار لیزرل هنگام importداده ها از spss، بعد از این پیغام‌که فایل انتخابی شما وجود داره، مرحله اخر که save رو میزنم و داده ها باید روی لیزرل باز بشن، پیغام میده error when importing file
    …وقتی فایل spss رو توی همون درایوی که بار اول سیو کردم باز می کنم یه صفحه باز میشه text import wizard-step 1of 6 …

    1. سلام. احتمالا فرمت داده ها مناسب نیست یا اینکه فایل را با نام انگلیسی ذخیره نکرده اید یا اینکه نام فولدر محل قرار گیری فایل فارسی است. از نامهای فارسی برای فایلها و فولدرها استفاده نشود.
      بهتر است همزمان یک فایل داده در دو نرم افزار باز نباشد.

    1. سلام مثل متغیر وابسته تعریف میشه و رابطه از مستقل به آن و از آن به متغیر وابسته اصلی تعریف میشه.

  33. سلام ، من یک کار پایان نامه میخوام انجام بدم ، به صورت پرسش نامه ، یک متغیر وابسته که به چند نوع تقسیم میشه ، و یک متغیر مستقل که به چند پارامتر تقسیم میشود ، برای انجام کار از لیزرل استفاده کنم ، فقط می تونم ازمون تحلیل مسیر رو انجام بدم ،؟ چه ازمون های دیگه ای در این کار قابل انجام هستش ؟ ممنون از پاسحتون

    1. سلام. می تونید تحلیل عاملی تاییدی و معادلات ساختاری انجام بدید اگر نتیجه نداد از تحلیل مسیر استفاده کنید.

  34. سلام. با تشکر از سایت خوب تون
    خیلی وقتا بعد از ران شدن مدل، متاسفانه مدلی که نرم افزار پیشنهاد میکنه به هم ریخته است و اصلا جالب نیست. راهکاری برای اینکه نرم افزار همون چینش خودمون رو ارائه بده وجود نداره؟؟ {در نرم افزار لیزرل}

  35. با سلام و احترام
    لطف می کنید بفرمایید آیا جهت استفاده از نرم افزار لیزرل، حجم نمونه ای که به نرم افزار وارد می شود باید مقدار مشخصی باشد یا نسبت خاصی از جامعه مورد بررسی باشد؟ یا همان مقدار حجم نمونه که براساس فرمول کوکران بدست می آید کفایت می کند؟ ممنون

    1. سلام. معمولا حجم نمونه روشهای معادلات ساختاری را بر اساس فرمول خاص خود این روشها محاسبه می کنند، هر چند فرمول کوکران هم گاهی قابل قبول است.
      منتها نکته مهم این است که برای این نرم افزار، حجم نمونه بایستی بالا و حداقل 200 باشد.

  36. سلام استاد یک پرسشنامه 25 سواله دارم که 5 خرده مقیاس داره از سایتون ویدئو آموزش لیزرل رو خریداری کردم و برنامه رو ریختم ولی هر کاری می کنم داده هام رو نمی تونم وارد کنم. ارور میده نمی تونه داده ام رو شناسایی کنه هم با اکسل و هم اس پی اس اس امتحان کردم نمیشه.

    1. سلام. نباید داده گمشده داشته باشید. نام فولدر و فایل هاتون هم باید انگلیسی باشه و از حروف فارسی استفاده نگردد.

  37. سلام ببخشین با تهاد 150 نفر نمونه ایا می شه از نرم افزار smart pls بری بررسی ازمون فرضیه ها استفاده نمود؟

  38. سلام و خسته نباشید
    حجم نمونه من 350 هست و تعداد سوالات پرسشنامه 74 می باشد برای اجرای مدل در معادلات ساختاری به پیغام همگرا نبودن مدل رو به رو میشم. الان من باید از AMOS یا SmartPLS استفاده کنم؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

0
    0
    سبد خرید شما
    سبد خرید شما خالی استرفتن به فروشگاه